For Hungry Minds: Stop met energie weggeven aan zuurpruimen - Citroen model

De stille meerderheid die alles kan veranderen
Stel: je wilt iets veranderen. Een teamcultuur verbeteren. De samenwerking met klanten soepeler maken. Of de sfeer op de werkvloer kantelen. Waar gaat je aandacht dan naartoe?
Als we eerlijk zijn: vaak naar de uitersten.

Naar die paar super positieve mensen die altijd klaarstaan, meedenken en je energie geven. En… naar die ene zuurpruim die je energie vreet. Degene die moppert, klaagt en overal een probleem ziet.

En daar gaat het mis.

Ons brein is van nature gefocust op wat opvalt. De positieve uitschieters vallen op. De negatieve ook. Maar échte verandering zit niet aan de randen. Die zit in het midden, bij de stille meerderheid: de 40% twijfelaars.

Het Citroenmodel: van zuur tot zoet
Het Citroenmodel maakt die verdeling zichtbaar. Aan de rechterkant:

• 10% mensen die altijd leuk zijn en je energie geven.
• 20% die meestal meewerken en positief ingesteld zijn.

Aan de linkerkant:

• 20% die vaak negatief of kritisch is.
• 10% die je kunt bestempelen als échte citroenen: structureel zuur, altijd een klacht, nooit tevreden.

En dan is er dat brede stuk in het midden: 40%.

Die 40% twijfelaars zijn de mensen die je soms enthousiast ziet meedoen en soms terughoudend of sceptisch ziet kijken. Ze kunnen nog beide kanten op. Ze bepalen niet de toon van het geheel, maar ze laten zich wel beïnvloeden.

En precies daarom zijn ze je hefboom. Trek je deze groep naar de positieve kant, dan heb je in één klap 70% van de mensen mee. En met zo’n meerderheid kantelt de hele sfeer, het hele systeem.

Waarom we ze vaak vergeten
De reden dat we onze aandacht verliezen aan de uitersten is simpel: de mens is slecht in het negeren van negatieve prikkels. Negativiteit trekt onze aandacht harder dan positiviteit. Evolutionair gezien is dat handig (gevaar zien was ooit overleven), maar in leiderschap is het funest.

Het gevolg: we steken bakken energie in de zuurste 10%, terwijl die vaak onveranderlijk zijn. En die stille 40%? Die hobbelt mee, zonder dat we ze bewust meenemen.

De Puppy Test: wie hoort écht bij de citroenen?
Er is nog een valkuil: mensen te snel afschrijven. Iemand kan vandaag chagrijnig overkomen, maar dat wil niet zeggen dat ze structureel negatief zijn.

Daar komt de Puppy Test in beeld:

1. Laat zien dat je schrikt (“O, sorry…”).
2. Zet een stap achteruit.
3. Houd oogcontact en zeg even niets.

Iemand met een tijdelijke bui zal meestal verzachten: “Sorry, zo bedoelde ik het niet” en soms ook uitleg geven. Een echte citroen blijft fel of afwijzend. Zo ontdek je of iemand echt tot die onwrikbare 10% behoort of gewoon even een rotdag heeft.

Leiderschap is kiezen waar je je energie instopt
Echte verandering vraagt focus. En focus betekent kiezen. Niet iedereen hoeft of kan mee. Maar die 40% twijfelaars? Die kun je wél winnen.

Investeer in ze:

• Geef ze aandacht.
• Luister zonder oordeel.
• Betrek ze actief bij verbeteringen.

Als deze groep voelt dat hun bijdrage ertoe doet, verschuiven ze naar de positieve kant. En met die meerderheid wordt het veel makkelijker om nieuwe ideeën door te voeren, werkplezier te vergroten en negatieve energie te neutraliseren.

Dus: stop met het gevecht tegen de zuurste 10%. Laat je niet verblinden door de altijd-positieve 10%. Bouw aan de twijfelaars. Win ze voor je, en je verandert het hele speelveld.

‍